نمودار سایکرومتریک :
این چارت شامل دمای هوا میباشد.
هر مکانی دارای رطوبت نسبی و دماست که با هم یک نقطهای از چارت مایکرومتریک را میسازند. فرآیند کولر آبی، فرآیند مستقیم میباشد (direct wet buld) یعنی هوایی که بیرون محیط است فقط به آن رطوبت و باد میدهند و مانند کولر گازی نمیباشد. در کولر گازی اسپیلت هوا را خشک میکند و دما را پایین میآورد ولی در کولر آبی مثلاً نقطه A نقطه بیرون ماست که در تهران مثلاً ْ۳۸ درجه دمای هوای خشک با ۲۰% رطوبت است. کولر آبی دما را به میزان ۱۴ درجه کم میکند و تقریباً حدود ۲۴ درجه میشود. فرآیند کولر آبی فرآیند رطوبت زنی میباشد و انسان را به شرایط آسایش میرساند.
منطقه آسایش comfort zone داریم. وظیفه هر سیستم سرمایش و گرمایش این است که دمای محیط را به محدوده آسایش برساند. کولر آبی به تنهایی نمیتواند دما را به شرایط آسایش برساند. زیرا دمای ۳۸ درجه را تقریباً تا ۲۴ درجه میرساند درصورتیکه شرایط آسایش در این جدول حدود ۲۰ درجه میباشد. در سیستم کولر آبی اگر جریان هوا از روی بدن انسان عبور کند شرایط آسایش میتواند در دمای بالاتری اتفاق بیفتد. مثلاً وقتی در اتاق زیر دریچه کولر بنشینیم باد به ما برخورد میکند و ما خنک هستیم و در شرایط آسایش قرار داریم درصورتیکه اگر در گوشه اتاق قرار بگیریم هوا گرم میباشد و ما احساس راحتی نمیکنیم. پس comfortzone جابجا میشود. کولر آبی حتماً باید هوای خشک را بگیرد و رطوبت بزند و فقط در ماههای خشک کاربرد دارد زیرا رطوبت اتاق را از ۲۰% به ۴۰% میرساند. این کولرها هوای گرم و خشک را میگیرد که آب از داخل رابطهای سلولزی (پوشالها) عبور میکند و هوای خشک نیز از داخل پوشال عبور کرده و مقداری انتقال جرم صورت میگیرد یعنی هوا مقداری رطوبت میگیرد جرم آب را به خود جذب میکند و باعث میشود که رطوبت هوا بالا رود.
mA + mv
جرم هوای مرطوب mv: vapor جرم هوای خشک: mA:Air
مجموع این دو جرم تشکیل هوا را میدهند.
راندمان:
مقدار کاری که مصرف میکنیم به مقدار انرژی که گرفته میشود راندمان نام دارد. در کولرهای گازی مقدار برقی که مصرف میشود به مقدار خنکی و در کولرهای آبی مقدار آب و برقی که مصرف میشود به مقدار خنکی راندمان نام دارد و براساس آن کولرها درجه (Grade) بندی میشوند. راندمان در شرایط استاندارد اندازهگیری میشود. به طور کلی هرجایی که خشکتر باشد کولر آبی راندمان بهتری دارد. کولر آبی در استرالیا، صحرای آریزونا، هند، پاکستان و برخی از شهرهای ایران که دارای آب و هوای خشک میباشند استفاده میشود.
سختی آب تأثیری روی راندمان کولر ندارد و فقط روی عمر پوشالهای سلولزی تأثیر دارد. وقتی سختی آب بالا باشد باعث میشود املاح روی پوشال بماند و کار کولر را مختل میکند. در ایران سختی آب حدود ۲۰۰ ppm میباشد که اگر این مقدار به ۵۰۰ ppm برسد باعث خرابی پوشالهای سلولز میشود.
سرمایش و تهویه مطبوع:
تمامی سیستمهای تهویه مطبوع در یکی از سه دسته اصلی زیر جای میگیرند:
۱-سیستمهای تمام هوا
۲-سیستمهای آب و هوا
۳-سیستمهای گازی تبرید
سیستمهای تمام هوا: در این سیستمها، قسمتی از سیستم که در آن هوا سرد میشود ممکن است در فاصلهای دور از اتاقهای موردنظر، در اتاقک مرکزی تأسیسات قرار گرفته باشد و فقط هوای سرد شده و تمیز شده، از طریق راکتهایی به اتاقها آورده شود و از طریق دریچههای خروج هوا (بادمپرها)، پخش کنندههای دیواری، سقفی، پانلهای سوراخ دار سقفی، پخش کنندههای قابل تنظیم یا خروجیهای ترمینالی مخلوط کن (یا جعبههای مخلوط کن) در فضا پخش میشوند. (ص ۹۰ کتاب معماری با حداقل انرژی)
دید کلی
از آنجایی که کولرهای آبی در پشت بام نصب میشوند، باید از نظر استحکام در محلی گذاشته شوند که در سقف ایجاد لرزش و صدا ننمایند. مثلاً آنها را نباید روی ستونها یا نزدیک دیوارها قرار داد. محل قرار گرفتن کانالهای کولر باید از قبل پیشبینی شده باشد، که در روی پشت بام ورودی کانال از طریق اطاقک سیمانی توسط برزنت به کولر متصل گردد. در قسمت زیر کولر معمولاً یک قاب فلزی چهار پایه به ارتفاع حدود ۳۰ سانتیمتر قرار داده میشود.
در زیر پایههای این قاب باید چهار صفحه فلزی مربعی به اضلاع ۱۰ سانتیمتر محکم جوش داده شود، تا از فرو رفتن در آسفالت پشت بام جلوگیری به عمل آید. یکی دیگر از نکاتی که در موقع نصب کولر لازم است به آن توجه شود، این است که تا حد امکان از لولههای دودکش و لوله چاه فاضلاب دور باشد. این نوع کولر آبی نسبت به حجم هوادهی در واحدهای حجمی ۲۰۰۰، ۳۰۰۰، ۳۵۰۰، ۴۰۰۰، ۴۵۰۰، ۵۰۰۰، ۶۰۰۰، ۷۰۰۰ و ۱۲۰۰۰ ساخته میشوند. این اعداد برحسب فوت مکعب در دقیقه (CFM) مقدار هوادهی را تعیین میکنند.