مطمئن ترین روش برای مشخص کردن این که آیا فیلتری باید تعویض شود یا خیر، اندازه گیری افت فشار استاتیک در دو طرف فیتلر است. استفاده از این روش مستلزم آن است که از مقادیر متداول افت فشار استاتیک در هنگامی که فیلتر تمیز است آگاهی داشته باشیم. هنگامی که افت فشار استاتیک فیلترهای به مقدار معینی افزایش پیدا می کند، زمان آن فرا رسیده است که فیلتر تعویض شود. مقدار این افت فشار معمولا در اسناد مرتبط با مشخصات فنی ساختمان ثبت می شود. در هر صورت اگر مقدار افت فشار فیلتر در اسناد فنی ساختمان موجود نباشد، به طور سرانگشتی هنگامی که افت فشار استاتیک فیلتر تقریبا دو برابر مقدار افت فشار آن در هنگام تمیزی می شود زمان تعوض فیلتر فرا رسیده است. درعضو شوید یا وارد ناحیه کاربری شوید تا بتوانید ادامه مطلب را ببینید!!!! بزرگ به منظور اندازه گیری افت فشار استاتیک در دو طرف فیلتر معمولا فشار سنجهایی به صورت دائمی در بالادست و پایین دست فیلتر نصب می شوند. در واقع روش اید هآل اندازه گیری افت فشار فیلترها در سیستم های HVAC نیز همین است.

به طور کلی تکنیسین هایی که بر روی فیلترها مشغول به کار هستند، با هر بار تعویض فیلتر باید افت فشار ایجاد شده در فیلتر تمیز را بر روی قاب فیلتر ثبت کنند. نکته دیگری که باید مدنظر قرار گیرد آن است که فیلترهای کثیف باید با دقت خاصی تعویض شوند تا از پخش شدن گرد و غبار و آلودگی های انباشته شده در میان آن ها به داخل کانال انتقال هوا جلوگیری به عمل آید. تکنسین نهایی که اقدام به تعویض فیلترها می کنند نیز برای حفظ سالمت خود باید از ماسک های تنفسی استفاده کنند.
به طور کلی روندی که برای عضو شوید یا وارد ناحیه کاربری شوید تا بتوانید ادامه مطلب را ببینید!!!!باید دنبال شود به شرح زیراست:
 بادزن سیستم را از کار بیندازید.
 فیلترهای جدید را از جعبه بیرون بیاورید.
 فیلترهای کثیف را از محل خود خارج نموده و آن ها را در داخل یک جعبه خالی قرار دهید.
 هنگامیکه تمامی فیلترهای کثیف از قاب فیلتر خارج شدند، آ نها را از اتاق بادزن بیرون ببرید.
 عضو شوید یا وارد ناحیه کاربری شوید تا بتوانید ادامه مطلب را ببینید!!!!را با استفاده از یک جاروبرقی تمیز کنید.
 فیلترهای جدید را در قاب فیلتر نصب کنید. اطمینان حاصل کنید که تمامی نگهدارنده های فیلترها در محل خود قرار گرفته و فیتلرها در جهت صحیح نصب شده باشند. بدین منظور به جهت فلشی که بر روی فیلتر حک شده است دقت کنید.
 بادزن را مجددا به کار بیندازید.

مشخصات فیلترها

نوع و تعداد فیلترهاییکه باید در سیستم های HVAC مورد استفاده قرار گیرند توسط طراح سیستم یا مهندس کیفیت هوای داخل تعیین می شود. با این وجود تکنیسین هوای داخل نیز باید از انواع مختلف فیلترها، مشخصات هر یک و تفاوت های آن ها با یکدیگر به خوبی آگاهی داشته باشد.
هدف از به کارگیری فیلترها جدا نمودن ذرات معلق موجود در هواست. فیلترها بسته به قابلیتی که در فیلتر کردن درصد مشخصی از ذرات با اندازه های معین دارند تقسیم بندی می شوند
واحدی که برای اندازه گیری ذرات معلق موجود در هوا مورد استفاده قرار می گیرد میکرون است. یک میکرون برابر با ۰٫۰۰۰۰۰۱ متر یا ۰٫۰۰۰۰۳۹ اینچ است. بسیاری از ذرات ریز حتا از ذرات ریز گرد و غبار که در میان پرتوهای خورشید قابل رویت هستند نیز زیرترند. به عنوان مثال، دود تنباکو و ویرو سها در حدود ۱۰۰ برابر از ذرات گرد و غبار قابل رویت کوچک ترند. فیلترهای با بازدهی بالا قابلیت آن را دارند که حتا ذرات کوچکتر از ۰٫۳ میکرون را نیز فیلتر کنند.
مشخصات فیلتر در واقع تعیین کننده آن است که یک فیلتر تا چه میزان کارآمد است و بازدهی آن چقدر است. هنگامی که یک فیلتر تحت شرایط آزمون گاهی مورد آزمون قرار می گیرد، مشخصات فیلتر در واقع معیار کلی بازدهی فیلتر به شمار می رود. در عمل، بسیاری از متغیرهای سیستم از قبیل سرعت هوا و فشار استاتیک سیستم بر بازدهی فیلترها تاثیرگذارند.

به طور کلی برای ارزیابی بازدهی فیلترها از سه آزمون مجزای زیر بهره می گیرند:

 آزمون وزن کردن میزان گرد و غبار
 آزمون نقطه ای گرد و غبار
 آزمون DOP

سه آزمون فوق تفاوت های بسیاری با یکدیگر دارند به طوری که درصد بازدهی که در هر یک از این آزمو نها برای فیلترها تعیین می شود، با درصدهای تعیین شده با استفاده از روش های دیگر قابل مقایسه نیست. به عنوان مثال، امکان آن وجود دارد که بازدهی یک فیلتر در آزمون وزن کردن میزان گرد و غبار برابر با ۹۰ درصد تعیین شود در حالی که بازده همین فیلتر در آزمون نقطه ای گرد و غبار برابر با ۲۵ درصد باشد. به طور کلی در صورتی که بازده یک فیلتر برابر با ۵۰ درصد تعیین شود، فرض بر آن است که این مقدار بر اساس آزمون وزن کردن میزان گرد و غبار تعیین شده است مگر آن که خلاف آن ذکر شده باشد.

آزمون وزن کردن میزان گرد و غبار

آزمون وزن کردن میزان گرد و غبار که به آن آزمون متوقف کردن وزن کانال نیز گفته می شود، برای ارزیابی عملکرد فیلترهای با بازدهی پایین مورد استفاده قرار می گیرد. مبنای این آزمون بر عبور دادن نمونه هایی از گرد و غبار مصنوعی با اندازه های مختلف از میان فیلتر استوار است. در این روش وزن فیلتر یک بار پیش از انجام آزمون و یک بار پس از عبور دادن گرد و غبار مصنوعی از آن اندازه گیری می شود. بدین ترتیب میزان افزایش وزن فیلتر پس از انجام آزمون معیاری از میزان ذرات گرد و غباری است که توسط فیلتر جذب شده است.
در این آزمون، اگر بازدهی فیلتر برابر با ۷۰ درصد اعلام شود، بدین معنی است که این فیلتر ۷۰ درصد از گرد و غبار مصنوعی موجود در هوا را از آن جدا نموده است.

آزمون نقطه ای گرد و غبار

آزمون نقطه ای گرد و غبار که به آن آزمون بازدهی نقطه ای گرد و غبار جو نیز گفته می شود، برای ارزیابی عملکرد فیلترهای با بازدهی متوسط و بالا مورد استفاده قرار می گیرد. مبنای این آزمون بر عبور دادن ذرات بسیار ریز گرد و غبار از میان فیلتر استوار است. مقدار گرد و غباری که بر روی کاغذ آزمون می نشیند معیاری از مقدار گرد و غباری است که توسط فیلتر جذب می شود. در این آزمون، اگر بازدهی فیلتری برابر با ۴۰ درصد اعلام شود، بدین معنی است که این فیلتر ۴۰ درصد از ذارت گرد و غبار بسیار ریز عبوری را از هوا جدا نموده است.

آزمون DOP

آزمون DOP تنها برای ارزیابی عملکرد فیلترهای با بازدهی بسیار بالا مانند فیلترهای هپا مورد استفاده قرار می گیرد. DOP در واقع مخفف گرد و غبار تولید شده از د ی اکتیل فتالات است که از میان فیلتر عبور داده می شود. این ماده متشکل از ذرات بسیار ریزی است که اندازه آ نها از ۰٫۳ میکرون نیز کوچک تر است. بازدهی فیلترهای هپا بر مبنای آزمون DOP باید بیش از ۹۹٫۹ درصد باشد. این بدان معنی است که این فیلترها باید قابلیت آن را داشته باشند که ۹۹٫۹ درصد از ذرات معلقی که اندازه آنها از ۰٫۳ میکرون کوچک تر است را از هوا جدا کنند. در برخی از مواقع آزمون DOP را آزمون دود نیز می نامند.

انواع فیلترها در تهویه مطبوع

به طور کلی فیلتره ا از نظر میزان بازدهی در چهار گروه زیر طبقه بندی می شوند:

 فیلترهای گروه ۱ یا فیلترهای با بازدهی پایین
 فیلترهای گروه ۲ یا فیلترهای با بازدهی متوسط
 فیلترهای گروه ۳ یا فیلترهای با بازدهی بالا
 فیلترهای گروه ۴ یا فیلترهای با بازدهی بسیار بالا

فیلتره ای گروه ۱ یا فیلترهای با بازدهی پایین

فیلترهای گروه ۱ فیلترهای با بازدهی پایین هستند که قابلیت تفکیک نمودن ذراتی در اندازه ۵۰ میکرون یا بزرگ تر را از هوا دارا هستند. در این فیلترها معمولا از نوعی اسپری چسبناک استفاده می شود که به آن تاکیفایر یا چسبنده گفته می شود. کاری که این ماده چسبناک انجام می دهد آن است که موجب چسبیدن ذرات گرد و غبار به بستر فیلتر و جدا شدن آ نها از هوا می شود. چنین فیلترهایی اغلب فیلترهای تماسی ویسکوز (چسبناک) گفته می شود. یکی از معایب این فیلترها آن است که احتمال آن وجود دارد که ماده چسبناکی که در فیلتر مورد استفاده قرار گرفته است به مرور زمان از بستر فیلتر جدا شده و به همراه جریان هوا به بخش های مختلف ساختمان منتقل شود.
در فیلترهای گروه ۱ گاهی از الیاف فایبرگلاس یا پشم شیشه نیز برای فیلتر کردن هوا استفاده می شود. عیبی که در این نوع فیلترها نیز به چشم میخورد آن است که الیاف شیشه ای نیز به مرور زمان از بستر فیلتر جدا شده و وارد جریان هوای ارسالی به داخل ساختمان می شود. تاکنون علاوه بر الیاف شیشه مواد بسیار دیگری نیز در این نوع فیلترهای مورد استفاده قرار گرفته است.
فیلترهای متداولی که در اماکن مسکونی مورد استفاده قرار می گیرند، مانند فیلترهای صفحات پیش فیلتر و فیلترهای با قاب مقوایی نیز از جمله فیلترهای گروه ۱ هستند. همچنین فیلترهای یکه در سیستم های تهویه مطبوع پنجره ای مورد استفاده قرار می گیرند نیز از همین نوع هستند. انواع دیگر فیلترها مانند فیلترهای حصیری و لوله ای نیز در میان فیلترهای گروه ۱ جای می گیرند و قابلیت آن را دارند تا به اندازه های مورد نیاز برش داده شوند.
فیلترهای گروه ۱ اغلب به عنوان پیش فیلتر مورد استفاده قرار می گیرند و در واقع نقش آن ها جدا نمودن ذرات و الیاف بزرگ پیش از ورود آن ها به فیلترهای گران قیمتی است که در ادامه مسیر کانال نصب شده اند. (تصویر ۴)

فیلترهای گروه ۲ یا فیلترهای با بازدهی متوسط

فیلترهای گروه ۲ فیلترهای با بازدهی متوسط هستند که قابلیت تفکیک نمودن ذراتی در اندازه ۵ تا ۱۰ میکرون را دارا هستند. ماد های که در این فیلترها به عنوان بستر فیلتر مورد استفاده قرار می گیرد معمولا از جنس پلی استر یا الیاف کتان – پلی استر است. در اکثر سیستم های HVAC مورد استفاده در ساختمان های تجاری از فیلترهای گروه ۲ استفاده می شود. فیلترهای گروه ۲ نیز گاهی به عنوان پیش فیلتر مورد استفاده قرار می گیرند.
اکثر فیلترهای گروه ۲ فیلترهای چین دار یا پلیسه ای هستند (تصویر ۵). برتری این نوع فیلترها نسبت به فیلترهای صاف آن است که سطح مقطع بزرگ تری را برای تفکیک ذرات از هوای عبوری تامین میکنند. موادی که در بستر این فیلترها مورد استفاده قرار می گیرد از موادی با چگالی بالاتر است.
بنابراین مقاومتی که این مواد در مقابل عبور جریان هوا ایجاد می کنند نسبت به فیلترهای صاف بیش تر است. چین دار کردن مواد در این نوع فیلترها بدین معنی است که جریان هوا برای عبور از بستر فیلتر باید سطح طولانی تر را طی کند و بدین ترتیب مقاومت بیش تری در برابر جریان هوا قرار خواهد گرفت. در این نوع فیلترها، ماده چین دار توسط یک شبکه سیمی یا به طریقی مشابه با آن در جای خود ثابت نگه داشته میشود.
فیلترهای چین دار گروه ۲ با ضخامت های مختلفی به بازار عرضه می شوند. بازده این فیلترها بر مبنای معیار سنجش نقط های گرد و غبار حداکثر برابر با ۳۰ درصد است که این رقم با بازده ۹۴ درصد در معیار وزن کردن گرد و غبار فیلتر همخوانی دارد.
فیلترهای لوله ای خودکار نیز از جمله فیلترهای گروه ۲ به شمار می روند. در این فیلترهای هر یک از دو سر بستر فیلتر به یک غلتک متصل است. بدین ترتیب هنگامیکه پس از مدتی بستر فیلتر کثیف میشود، غلتکها باز می شوند و فیلتر تمیز دهانه کانال را پر خواهد کرد.

فیلترهای گروه ۳ یا فیلترهای با بازدهی بالا

فیلترهای گروه ۳ فیلترهای با بازدهی بالا هستند. این فیلترها قابلیت تفکیک ۹۹ درصد از ذراتی با اندازه ۰٫۳ میکرون یا بزرگ تر را دارا هستند. توجه داشته باشید که فیلترهای هپا در این گروه جای نمی گیرند. بازده فیلترهای گروه ۳ بر مبنای معیار سنجش نقطه ای گرد و غبار و بسته به نوع و شیوه ساخت فیلتر در محدوده ۳۰ تا ۹۸ است. لازم به ذکر است که بازده ۹۸ درصد بر مبنای معیار ارزیابی نقطه ای گرد و غبار به حد پایین بازده فیلترهای هپا بسیار نزدیک است. فیلترهای گروه ۳ در انواع مختلفی به بازار عرضه می شوند که از آن جمله میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
 فیلترهای کیسه ای
 فیلترهای با بستر صلب
 فیلترهای با صفحات حلقوی داخلی

فیلترهای کیسه ای

عضو شوید یا وارد ناحیه کاربری شوید تا بتوانید ادامه مطلب را ببینید!!!!که نمونه ای از آن ها در تصویر ( ۶) قابل مشاهده است، مجهز به یک کیسه هستند که با ابعاد مختلف طول و عرض و در تعداد مختلف تولید می شوند. برخی از فیلترهای کیسه ای مجهز به قاب های سیمی هستند که کیسه فیلترها را در جای خود نگه میدارد و از تاب برداشتن یا پاره شدن آنها جلوگیری به عمل میآورد. در صورتی که در فیلترهای کیسه ای از نگهدارنده کیسه استفاده نشود، برای آن که این فیلترها در حالت کاملا باز باقی بمانند، جریان هوای عبوری از کانال باید بالا باشد. طول کیسه های این فیلترها معمولا بین ۱۵ تا ۳۰ اینچ است. به طور کلی، پر بازده ترین فیلترهای کیسه ای فیلترهایی هستند که کیسه آ نها به طول ۱۵ اینچ بوده و تعداد کیسه های مورد استفاده آن ها در هر فیلتر نیز ۱۲ عدد باشد. بازده فیلترهای کیسه ای بر مبنای معیار سنجش نقط های گرد و غبار بسته به مدل و نوع ساخت بین ۴۵ تا ۹۵ درصد است.
به طور کلی به کارگیری فیلترهای کیسه ای در سیستمهای هوای حجم متغیر یا VAV توصیه نمیشود. چرا که متغیر بودن حجم هوا در این سیستمها موجب می شود تا فیلترهای کیسه ای مورد استفاده در آ نها فشرده شوند.
فواصل زمانی تعویض فیتلرهای کیسه ای نسبت به فیلترهای چیندار بسیار بیشتر است، از این رو تعمیر و نگهداری سیستمهایی که در آن ها از فیلترهای کیسه ای استفاده می شود باید در فواصل زمانی کوتاه تری انجام پذیرد

فیلترهای با بستر صلب

فیلترهای با بستر صلب که نمونه ای از آن ها در تصویر ( ۷) نشان داده شده است، با استفاده از مواد صلب و به صورت چین دار ساخته می شوند. صلب بودن بستر این فیلترها موجب می شود تا کاربرد مناسبی در سیستم های هوای حجم متغیر داشته باشند. این نوع فیلترها در ضخامت های مختلفی بین ۶ تا ۱۲ اینچ موجود هستند. بازده فیلترهای با بستر صلب بسته بر مبنای معیار سنجش نقطه ای گرد و غبار بسته به مدل و نوع ساخت بین ۴۵ تا ۹۵ درصد است.

فیلترهای با صفحات حلقوی داخلی

فیلترهای با صفحات حلقوی داخلی که نمونه ای از آن ها در تصویر ( ۸) نشان داده شده است، حداقل از سه لایه مختلف از مواد با بازده فیلتر کردن متفاوت ساخته می شوند. ساختار این نوع فیلترهای به گونه ای است که اولین لایه آن ها برای جدا نمودن ذرات بزرگ تر در نظر گرفته شده است. به همین ترتیب لایه هایی که در ردیف های بعدی قرار گرفته اند برای تفکیک نمودن ذرات ریزتر از هوا تعبیه شده اند. در این نوع فیلترهای بستر فیلتر با استفاده از یک قاب سیمی داخلی به ضخامت ۱ اینچ در جای خود نگه داشته می شود. بازده فیلترهای با صفحات حلقوی داخلی بر مبنای معیار سنجش نقط های گرد و غبار در حدود ۳۰ درصد است.

فیلترهای گروه ۴ یا فیلترهای با بازدهی بسیار بالا

فیلترهای گروه ۴ فیلترهای با بازدهی بسیار بالا هستند. این نوع فیلترها در کابردهای خاص مانندعضو شوید یا وارد ناحیه کاربری شوید تا بتوانید ادامه مطلب را ببینید!!!!صنعتی، اتاق های عمل در بیمارستا نها و آزمونگا هها مورد استفاده قرار می گیرند.
طراحی و ساخت این فیلترها با دقت بسیار بالایی انجام گرفته است و نصب آ نها از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این فیلترها با استفاده از معیار DOP مورد سنجش قرار می گیرند.
فیلترهای هپا متداول ترین نوع فیلترهای گروه ۴ هستند و حداقل بازده آن ها باید به گونه ای باشد که قابلیت جدا کردن ۹۹٫۹۷ درصد از ذراتی به اندازه ۰٫۳ میکرون را داشته باشند. سازندگان فیلترها معمولا برای پر بازده ترین فیلترهای تولیدی خود از اصطالح فیلترهای اولپا استفاده می کنند. بازده فیلترهای اولپا در حدود ۹۹٫۹۹۹۹ درصد است و قابلیت آن را دارند تا ذراتی به اندازه ۰٫۱۲ میکرون را از هوا تفکیک کنند.
تمامی چهار گروه فیلترهایی که به معرفی آن ها پرداختیم مقاومت زیادی را در برابر عبور هوا ایجاد میکنند. این مساله ایجاب می کند که در هنگام طراحی سیستم های HVAC توجه خاصی به متغیرهایی از قبیل حجم هوای عبوری از سیستم، سرعت هوا، الگوی جریان هوا، بادزن مورد استفاده و فشار استاتیک سیستم معطوف گردد.

سایر تمیزکننده های هوا

فیلترهای کربنی که نمونه ای از آ نها در تصویر ( ۹) قابل مشاهده است، از دیگر فیلترهایی هستند که اغلب به آ نها فیلترهای زغال فعال یا فیلترهای کربن اکتیو یا فیلترهای گازی گفته میشود. این فیلترها به جای ذرات معلق، گازها و بخارات موجود در هوا را از آن جدا میکنند. این فیلترها از قا بهایی تشکیل شده اند که تک ههای کربن فعال در آ نها قرار داده میشود و این کربن مولکو لهای گاز و بخار موجود در هوا را به خود جذب میکنند. این فیلترهای قابلیت آن را دارند تا گازهایی موجود در هوا به میزان چند قسمت در میلیون ( ppm ) تا چند قسمت در بیلیون ( ppb ) را جذب نمایند.
فیلترهای کربنی اغلب به منظور تفکیک نمودن دود سیگار و سایر بوهای ناخوشایند از هوای داخل ساختمان مورد استفاده قرار می گیرند. برخی از این فیلترها برای جدا کردن نوع خاصی از گازها مورد استفاده قرار می گیرند. در سیستم هایی که فیلترهای کربن اکتیو مورد استفاده قرار می گیرند، به منظور جلوگیری از رسوب کردن ذرات گرد و غبار بر روی فیلترهای کربنی همواره پیش از این فیلترها باید از یک پیش فیلتر استفاده شود. بازده پیش فیلتر مورد استفاده در این موارد، بر مبنای معیار سنجش نقطه ای گرد و غبار باید بین ۸۵ تا ۹۵ درصد باشد. بازده فیلترهای کربن اکتیو باید هر سه ماه یک بار مورد آزمون قرار گیرد.

تمیزکنند ههای الکترونیکی هوا

عضو شوید یا وارد ناحیه کاربری شوید تا بتوانید ادامه مطلب را ببینید!!!!یا تمیزکننده های EAC که نمونه ای از آن ها در تصویر ( ۱۰ ) قابل مشاهده است، ذرات معلق موجود در هوا را با استفاده از صفحاتی که به صورت الکتریکی باردار شده اند به خود جذب میکند. همان طورکه می دانیم ذراتی که بار الکتریکی مخالف داشته باشند یکدیگر را جذب می کنند. در فیلترهای الکترونیکی هوا نیز ذرات معلق موجود در هوا پس از عبور از میان فیلتر، با عبور از یک میدان الکتریکی و تحت تاثیر یک منبع ولتاژ فشار قوی باردار می شوند.
صفحات جمع آوری گرد و غبار که در پایین دست این فیلترها تعبیه می شود بار مثبت دارند، بدین ترتیب ذراتی که در حین عبور از فیلتر بار منفی پیدا کرده اند را به سمت خود جذب میکنند. به منظور حفظ بازده تمیزکننده های الکترونیکی هوا در حد بهینه، این فیلترها باید به صورت دوره ای تمیز شوند. نکته مهمی که باید مورد ملاحظه قرار گیرد آن است که این فیلترها به جز در مواردی که تعمیر و نگهداری از آن ها به صورت مداوم و طبق برنامه های زمان بندی شده انجام شود نباید مورد استفاده قرار گیرند.

اساس کار فیلترهای الکترواستاتیکی نیز مشابه با تمیزکنند ههای الکترونیکی هواست. این فیلتره ا در حقیقت فیلترهایی هستند که با ایجاد میدا نها الکترواستاتیکی ذرات معلق موجود در هوا را به خود جذب میکنند.